Het aantal (dodelijk) gewonde fietsers neemt toe. Een zorgwekkende ontwikkeling die we een halt willen toeroepen. Om dit tegen te gaan zet DOK verschillende technieken in om specifiek fietsers beter te beschermen. Hoe gebeurt dit nu en in de toekomst? Remco Smit, co-owner bij DOK data & verkeersveiligheid legt het uit:
De landelijke ongevallenstatistieken van CBS laten er in de laatste jaarcijfers geen misverstand over bestaan: van de ernstige verkeersgewonden in Nederland is 70% een fietser. Onder de dodelijke verkeersslachtoffers gaat het om 39%. Gelukkig zet het Rijk samen met de decentrale overheden intensief in op het verbeteren van de verkeersveiligheid in het algemeen en voor fietsers specifiek. Als DOK zien we ook eenbelangrijke rol weggelegd voor de markt.
Welke rol speelt DOK hierin dan?
Het Rijk roept met het Strategisch Plan Verkeersveiligheid (SPV) namelijk op om innovatief werk te maken van verkeersveiligheid. Door onder andere proactief risico’s te elimineren in de weginfrastructuur of bij risicovol gedrag van verkeersdeelnemers. Marktpartijen kunnen met hun specialismen helpen bij het inzetten op innovatie. Als DOK zijn we met ons bedrijf sinds onze oprichting in 2020 gespecialiseerd in data, modellen en algoritmes. En in verkeersveiligheid- en mobiliteitsadvies. Al snel zagen we kansen om deze technieken in te zetten voor het creëren van nieuwe risicogestuurde inzichten voor de verkeersveiligheid.
Hoe worden deze inzichten verzamelt en gebruikt?
Deze inzichten genereren we met onze verkeersveiligheidsmodellen. Voor deze modellen gebruiken we data. Voor wegen en fietspaden gaat het bijvoorbeeld om data over de inrichting en het gebruik van de infrastructuur. Maar denk ook aan data over de openbare ruimte rondom de weg en aanwezige voorzieningen (bijvoorbeeld scholen, winkels etc.). Dit koppelen we aan objectieve (ongevallen) en subjectieve (beleving) verkeersveiligheid gegevens en bijvoorbeeld informatie over de gereden snelheid op een weg.
Met de datainformatie ontstaat per wegvak, kruispunt en fietspad een gemiddelde risicoscore. Voor fietspaden berekenen we deze risicoscore o.a. op basis van informatie over de breedte van de fietspaden afgezet tegen de intensiteit. En de aanwezigheid van fietspaaltjes, middeneilanden, vergevingsgezinde (stoep)randen, kwaliteit van de verharding, verlichting, etc.
Het totaal aan inzichten helpt overheden te prioriteren waar de verkeersveiligheid het eerst moet worden aangepakt en geeft richting voor het treffen van maatregelen. Inmiddels maken 9 provincies gebruik van ons verkeersveiligheidsmodel en diverse grotere gemeenten. Samen met hen vormen we een ‘kopgroep’ om het risicogestuurde werken door te ontwikkelen en andere overheden, marktpartijen en belangenpartijen laagdrempelig aan te laten sluiten. We streven er gezamenlijk naar om overheden te helpen afstappen van het enkel kijken naar locaties waar ongevallen plaatsvinden. Door ook te focussen op risico’s. Zo kan het risicogestuurd werken aan verkeersveiligheid echt gemeengoed worden in Nederland.
Hoe wordt dit nu ingezet?
Het is mooi om te zien dat de modellen goed gebruikt worden. Waar verkeersmodellen overheden inmiddels al decennia helpen met onderbouwingen voor bereikbaarheid; helpt het verkeersveiligheidsmodel om geobjectiveerd de verkeersveiligheid te beoordelen en aan te pakken. Zo zet de gemeente Rotterdam het bijvoorbeeld deze collegeperiode in voor de aanpak van een collegetarget voor verkeersveiligheid. Met dit target wil de gemeente de 30 meest verkeersonveilige locaties aanpakken.
Wat gaat er in de toekomst gebeuren?
Voor de nabije toekomst blijven we onze modellen doorontwikkelen en koppelen we dit steeds vaker aan het opstellen van beleidsmaatregelen. Dit najaar leveren we een onderzoeksrapport op met de ervaringen en lessen van 5 jaar risicogestuurd werken met ons verkeersveiligheidsmodel. Dit onderzoek gaat in op welke type wegen en fietspaden volgens deze werkwijze het ‘meest’ naar voren komen en hoe de opvolging en het gebruik van deze inzichten resulteren in verbeteringen op straat. En welke aandachtspunten onze opdrachtgevers ondervinden. Deze lessen delen we ook met het Rijk, SWOV en belangenpartijen zoals de Fietsersbond. We presenteren het op 7 november tijdens het Nationaal Verkeerskundecongres.
Hoe kan dit samen worden opgepakt met de Fietsersbond?
We zien in de samenwerking met de Fietsersbond kans om bijvoorbeeld informatie van vrijwilligers – over de kwaliteit van de lokale fietsinfrastructuur – een plek te geven in onze modellen. Samen met de gemeente Rotterdam verkennen we in gezamenlijkheid deze mogelijkheid. We kunnen vrijwilligers bijvoorbeeld op termijn toegang geven tot het Ongevalrisico – Welke wegen zijn gevaarlijk en waarom om informatie in te voeren. Provincies en gemeenten kunnen daar eventueel gebruik van maken.
Daarnaast verkennen we graag met de fietsersbond of we verder kunnen samenwerken in het geschetste ‘kopgroep’-overleg. Om samen overheden te stimuleren de juiste fietsrisico’s aan te pakken en te elimineren.
DOK data & verkeersveiligheid – Concrete mobiliteitsoplossingen die er toe doen